Norwid Cyprian Kamil

http://www.norwid2002.prv.pl

Norwid Cyprian Kamil (1821-1883), poeta, dramatopisarz, prozaik, artysta plastyk. W latach 1831-1837 uczył się w warszawskim gimnazjum, którego nie ukończył, następnie w szkole malarskiej. Literacki debiut Norwida przypadł na rok 1840, był to "Mój ostatni sonet", opublikowany w piśmie "Piśmiennictwo Krajowe".

W 1842 wyjechał z Warszawy i udał się do Włoch, gdzie rozpoczął studia rzeźbiarskie. Aresztowany w 1846 w Berlinie, został oskarżony o współdziałanie w wydarzeniach rewolucyjnych na ziemiach polskich. W więzieniu nabawił się częściowej głuchoty. Później przebywał w Brukseli, gdzie zdecydował się ostatecznie pozostać na emigracji. W 1848 przebywał w Rzymie, w następnym roku w Paryżu. Brał czynny udział w życiu emigracji, związany ze stronnictwem księcia A.J. Czartoryskiego. Kłopoty osobiste, m.in. niespełniona miłość do M. Kalergis oraz problemy finansowe, spowodowały wyjazd do Ameryki w 1852, gdzie również mu się nie powiodło. W 1854 powrócił przez Londyn do Paryża. W okresie powstania styczniowego próbował włączyć się w bieg wydarzeń, m.in. za pomocą politycznych memoriałów.

Cypriana Kamila Norwida nazwać można poetą tragicznym. Przebył on cierniową drogę od całkowitego niedoceniania za życia poprzez zapomnienie po śmierci, aż do całkowitego odrodzenia po latach. Po opuszczeniu Polski na zawsze przebywał na stałe we Francji, trzy lata był w Stanach Zjednoczonych.

Dziś Norwid uznawany jest za wybitnego polskiego poetę, prekursora poezji współczesnej. Został odkryty przez Zenona Przesmyckiego (Miriama), krytyka literackiego Młodej Polski. Norwid tworzył w epoce romantyzmu, ale nie był typowym romantykiem. Przeciwstawiał się poglądom, że sztuka rodzi się z natchnienia. Dla Norwida była ona rezultatem ciężkiej i żmudnej pracy artysty. Niektóre jego poglądy były zbieżne z poglądami romantyków. Norwid żądał od sztuki narodowości, uważał, że każde dzieło artystyczne powinno wyrażać ducha narodowego, zawierać treści narodowe. Norwid prócz wielu rysów indywidualnych, różnił się od innych romantyków tym, że podejmował tematy ponadczasowe, uniwersalne, a nawet historię Polski i problem walki o niepodległość ujmował w kategoriach ogólnoludzkich.

W poezji Norwida ważne są następujące motywy: kult ludzi wielkich (wybitnych jednostek i ich miejsca w społeczeństwie), rozważania o człowieku (jego sytuacji w świecie, zależności od historii, cywilizacji i natury, konflikcie jednostka-świat), historii (istota dziejów ludzkości), sztuki i roli artysty, miłości jako uczucia ponadczasowego, dorobku kulturowym antyku i jego związkach ze współczesnością.

W 1851 roku ukazał się poemat "Promethidion". Lata 1857-1865 to okres powstawania zbioru "Vademecum" (cyklu stu wierszy, wśród których są tak znane, jak "Fortepian Chopina" czy "Klaskaniem mając obrzękłe prawice"). Norwid to nie tylko poeta. Znane są i inne jego utwory: dramaty, nowele, dialogi czy traktaty. Dlatego wspomnieć trzeba w kilku słowach o nowelach "Bransoletka", "Ad Leones !", "Czarnych kwiatach" i "Białych kwiatach" lokowanych na pograniczu prozy wspomnieniowej i nowelistyki, czy wreszcie dramatach "Pierścień wielkiej damy", "Zwolon", "Kleopatra i Cezar".

Jako artysta plastyk zdobył uznanie Francuzów i w 1868 został członkiem Société des Artistes. Współpracował także z Société Philologique. Żył w coraz większym osamotnieniu, uważany za dziwaka. W 1877 z powodu biedy zamieszkał w opiekuńczym Zakładzie św. Kazimierza na przedmieściu Paryża - Ivry, gdzie zmarł. W 1888 jego zwłoki zostały przeniesione do grobu zbiorowego w Montmorency pod Paryżem. W 2001 w 180. rocznicę urodzin poety zorganizowano w Krakowie i Warszawie festiwal "Norwid bezdomny" pod patronatem Instytutu Dziedzictwa Narodowego. 24 września 2001 w Krypcie Wieszczów na Wawelu złożono urnę z ziemią z paryskiego grobu Norwida.