Albert Einstein urodzi� si� w Ulm, w Niemczech, 14 marca 1879 roku. By� synem Hermanna i
Pauliny z domu Koch. W rok po jego urodzeniu rodzina przenios�a si� do Monachium.
Einstein by� milcz�cym ch�opcem; uwa�ano go raczej za dziecko dziwne ni�
utalentowane. Od dziesi�tego roku �ycia uczy� si� w Leopold Gymnasium. Nie znosi� sztywnej, niemieckiej dyscypliny szkolnej i bez
entuzjazmu uczy� si� �aciny i greki. Jego droga do nauki rozpocz�a si� od matematyki, do kt�rej zach�ci� go wuj, in�ynier Jakub
Einstein. W wieku oko�o 12 lat Einstein samodzielnie nauczy� si� geometrii i postanowi�, �e pewnego dnia rozwi��e zagadki �wiata.
Jego historia to raczej niecodzienny przypadek realizacji m�odzie�czych marze�.
Dalsza kariera szkolna Einsteina by�a r�wnie powik�ana, jak jego edukacja w szkole podstawowej. W 1894 roku rodzina Einstein�w
przenios�a si� Mediolanu, gdzie po wcze�niejszych niepowodzeniach w interesach osiad� jego ojciec. Albert pozosta� w Monachium,
by zako�czy� nauk� w gimnazjum, ale porzuci� je, nie uzyskawszy ko�cowego �wiadectwa, by do��czy� do rodziny. Maj�c 17 lat,
zosta� przyj�ty na politechnik� w Zurychu; rok wcze�niej nie zda� egzaminu wst�pnego. W szkole nabra� przekonania, �e jego
dziedzin� b�dzie nie matematyka, lecz fizyka, dlatego studiowa� prace Hermana von Helmholtza, Jamesa Clarka Maxwella i innych.
Nie by� wybitnym studentem, mia� poczucie, �e uczelnia kr�puje go. P�niej pisa�, i� "to cud, �e wsp�czesne metody kszta�cenia nie
zdusi�y ca�kowicie �wi�tego zapa�u i dociekliwo�ci. W 1900 roku otrzyma� dyplom. W 1901 przyj�� obywatelstwo szwajcarskie.
Na pocz�tku 1902 roku Einstein uzyska� stanowisko m�odszego inspektora w szwajcarskim urz�dzie patentowym.
Przypuszczano, �e w�a�nie ta praca - szczeg�owe badania i wyja�nianie zastosowania r�nego rodzaju wynalazk�w - rozbudzi�a jego
zainteresowanie czasem i przestrzeni�. Z pewno�ci� by� to jedyny okres, kiedy Einstein pozostawa� w izolacji od �rodowiska fizyk�w,
ale �ledzi� najnowsze osi�gni�cia fizyki.
W roku 1905 - zwanym cz�sto annus mirabilis Einsteina - opublikowa� w XVII tomie Annalen der Physik trzy bardzo wa�ne prace,
w kt�rych, jak pisze Emilio Segre: "jego geniusz zap�on�� z niedo�cig�� jasno�ci�", przed�o�y� w nich swoj� szczeg�ln� teori�
wzgl�dno�ci. Pokaza�, �e takie dziwne zjawiska, jak zmiany rozmiar�w, masy i tempa up�ywu czasu, staj� si� zauwa�alne, gdy
pr�dko�ci zbli�aj� si� do pr�dko�ci �wiat�a.
Po opublikowaniu prac z 1905 roku Einstein sta� si� znany w �rodowisku fizyk�w. W 1909 roku Einstein opu�ci� szwajcarski urz�d
patentowy i rozpocz�� karier� uniwersyteck�. Zosta� profesorem nadzwyczajnym fizyki teoretycznej na uniwersytecie w Zurychu.
W 1909 roku zacz�� pracowa� na uniwersytecie w Pradze, ale czu� si� tam �le z
powodu antysemickich nastroj�w panuj�cych w Austrii. W 1912 roku wr�ci� do Zurychu. W 1914 roku otrzyma� nominacj� na
specjalne dla niego utworzone stanowisko w Pruskiej Akademii Nauk i r�wnocze�nie zosta� profesorem Uniwersytetu Berli�skiego.
W 1914 Ponownie przyj�� obywatelstwo niemieckie.
Od tego czasu m�g� po�wi�ci� wi�kszo�� swego czasu na badania naukowe.
Teoria, znana dzi� jako og�lna teoria wzgl�dno�ci, jest przede wszystkim teori� grawitacji. Einstein pracowa� nad ni� od roku 1907
do 1916. Teoria og�lna jest rozwini�ciem szczeg�lnej teorii i stosuje si� do uk�ad�w poruszaj�cych si� ruchem przy�pieszonym.
Og�lna teoria wzgl�dno�ci stanowi podstaw� ca�ej dwudziestowiecznej kosmologii. W 1921 uzyska� Nagrod� Nobla za wyja�nienie
zjawiska fotoelektrycznego zewn�trznego i prace teoretyczne w dziedzinie fizyki.. Mniej wi�cej po 1928 roku, w szczytowym
okresie rozwoju teorii kwant�w, czas dominacji Einsteina w jej rozwoju dobieg� ko�ca. W 1930 opublikowa� ksi��k� About Zionism
(O syjonizmie) W 1933 roku ksi��ki Einsteina znalaz�y si� w�r�d ksi��ek palonych w Berlinie przez hitlerowc�w. Jego osobisty maj�tek
skonfiskowano, a wkr�tce potem Einstein opu�ci� Niemcy i wyemigrowa� do Stan�w Zjednoczonych. Otrzyma� do�ywotnie
stanowisko w Instytucie Studi�w Zaawansowanych w Princeton. W obliczu narastaj�cego zagro�enia zarzuci� swoje pacyfistyczne
przekonania i w 1939 roku, jakkolwiek oci�gaj� si�, napisa� list do Franklina Roosevelta, w kt�rym zaleca� podj�cie prac nad
budow� bomby atomowej. W 1940 przyj�� obywatelstwo ameryka�skie. Nie uczestniczy� w pracach przy projekcie bomby r�wnie�
dlatego, �e uwa�ano, i� jego lewicowe sympatie mog� zagra�a� bezpiecze�stwu prac. Po wojnie Einstein by� rzecznikiem rozbrojenia nuklearnego. Nie sta� si� patriot�
ameryka�skim, by� przeciwny prowadzonym w latach pi��dziesi�tych przes�uchaniom w Kongresie na temat tzw. dzia�alno�ci
antyameryka�skiej. W 1950 przedstawi� jednolit� teori� oddzia�ywa� elektromagnetycznych i grawitacyjnych, kt�rej nie
zaakceptowali inni fizycy. W 1952 roku nie zgodzi� si� obj�� stanowiska prezydenta Izraela, cho� by�a to jedynie funkcja honorowa.
P�niejsza kariera Einsteina wi��e si� z jego ogromnym presti�em. Sta� si� osob� publiczn�, by� po��dany jako m�wca na publicznych
zgromadzeniach. Out of My Later Years, jedna z jego popularnych, cz�sto wznawianych ksi��ek zawiera artyku�y na najrozmaitsze
tematy, takie jak socjalizm, stosunki mi�dzy bia�ym a czarnymi czy upadek moralny. Einstein podobnie jak Freud, z kt�rym
korespondowa�, g�osi� polityczne i spo�eczne pogl�dy zgodne z liberalnym duchem tego okresu. Jego eseje nadal godne s� uwagi.
Cz�sto cytuje si� powiedzenie Einsteina: "B�g nie gra w ko�ci". Odnosi si� ono do statystyki kwantowej. Einstein by� agnostykiem.
Na pytanie, czy wierzy w Boga, odpowiedzia�: "Nie mo�na o to pyta� kogo�, kto z coraz wi�kszym zadziwieniem pr�buje zbada� i
zrozumie� nadrz�dny porz�dek wszech�wiata".
Trudno scharakteryzowa� osobowo�� Einsteina, zw�aszcza z lat p�niejszych, gdy prowadzi� na og� �ycie samotnicze.
Nie wypowiada� swoich uczu� w stosunku do innych ludzi, cho� sk�onny by� do wyra�ania swego g��bokiego oddania ludzko�ci.
W okresie najwi�kszej s�awy ci�kim prze�yciem sta� si� dla niego rozw�d z pierwsz� �on�, Milev� Mari�, z kt�r� mia� dw�ch
syn�w. Jeden z nich cierpia� na schizofreni�. Jego c�reczka, kt�ra urodzi�a si� jeszcze przed ma��e�stwem, zosta�a oddana do adopcji.
O�eni� si� po raz drugi z Els� L�wenthal, dalek� kuzynk�, kt�ra zmar�a w 1936 roku.
11 kwietnia 1953 roku, w prote�cie przeciw zbrojeniom j�drowym. Albert Einstein podpisa� pacyfistyczny manifest rozpowszechniany
przez Bertranda Russella. Kilka dni p�niej dozna� p�kni�cia t�tniaka aorty, ale mimo to jego �ycie nie by�o bezpo�rednio zagro�one.
Nie zgodzi� si� na operacj�, m�wi�c: "Chc� odej�� wtedy, kiedy sam zechc�. Sztuczne przed�u�anie �ycia jest niesmaczne". Zmar�
spokojnie 18 kwietnia 1955 roku.
O wielkim uczonym napisano oko�o czterystu ksi��ek, ale niewiele w nich o nim powiedziano. Po �mierci Einsteina w 1955 roku,
wykonawca jego testamentu, a zarazem przyjaciel Otto Nathan, wraz z Helen Duks, sekretarka, zrobili absolutnie wszystko, co by�o
w ludzkiej mocy, aby wykreowa� te posta� na kogo� w rodzaju laickiego �wi�tego, cz�owieka bez skazy, w najgorszym razie pi�knie
roztargnionego. Sytuacja uleg�a zmianie, gdy w 1987 roku wyrokiem sadu nakazano Nathanowi udost�pnienie Einsteinowskich
archiwali�w. I tak si� sta�o, orygina�y pow�drowa�y do Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie, kopie pozosta�y w Stanach
Zjednoczonych, w Bostonie i Princeton. Mimo �e utajniona pozostaje jeszcze cz�� korespondencji Alberta z synami.
|